Ubumenyi bw'u Rwanda

Kubijyanye na Wikipedia

 umugabane: Africa

Rwanda Geographical

akarere: Uburasirazuba bw'africa ( EAST AFRICA)

ibipimo: 2d 00's 30d0'E

Ubuso: 144th

Ubuso rusange: 26,338km2

Ubutaka: 97%

Amazi: 3%

Imipaka: 893 km

(DRC217KM, BURUNDI 290 KM, TANZANIA 271KM, UGANDA 169KM)

Umusozi munini: Karisimbi

Umugezi munini: umugezi wa kivu , nyabarongo

Umugezi muto: umugezi wa Rusizi

U RWANDA ruherereye muri Afurika y'Iburasirazuba, mu burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo, ku bufatanye  .

26,338 square kilometres (10,169 sq mi), u Rwanda nicyo gihugu cya 149 kinini ku isi. [1] Igereranywa mubunini na Haiti cyangwa leta ya Massachusetts muri Amerika. [2] Igihugu cyose kiri ku butumburuke: ahantu hasi cyane ni uruzi rwa Rusizi kuri 950 metres (3,117 ft) hejuru yinyanja. [2]

U Rwanda ruherereye muri Afurika yo hagati / Uburasirazuba, ruhana imbibi na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo mu burengerazuba, Uganda mu majyaruguru, Tanzaniya mu burasirazuba, n'Uburundi mu majyepfo. [2] Irambaraye kuri dogere nkeya mumajyepfo ya ekwateri. [3] Umurwa mukuru, Kigali, uherereye hafi y'u Rwanda rwagati. [4]

Ibintu nyamukuru biranga geografiya[hindura | hindura inkomoko]

Photograph of confluence of the Kagera and the Ruvubu, with the Rwanda-Tanzania border post in foreground, taken from a nearby hilltop
Inzuzi za Kagera na Ruvubu, igice cya Nili yo haruguru
Ikarita nini, ikarita irambuye yu Rwanda

Hagati y’ibibaya binini by' amazi ya Congo na Nili aturuka mu majyaruguru yerekeza mu majyepfo anyuze mu Rwanda, aho hafi 80% by’akarere kanyuze muri Nili naho 20 ku ijana muri Kongo unyuze ku ruzi rwa Rusizi. [5] Umugezi muremure muri iki gihugu ni Nyabarongo, uzamuka mu majyepfo y'iburengerazuba, utemba ugana mu majyaruguru, iburasirazuba, no mu majyepfo y'uburasirazuba mbere yo guhuza na Akanyaru ugakora ku ; Akagera noneho itemba yerekeza mumajyaruguru kumupaka wiburasirazuba na Tanzaniya. Nyabarongo-Akagera yaje gutemba mu kiyaga cya victoria, kandi isoko yacyo mu ishyamba rya Nyungwe ni umwe mu bahatanira Isoko rusange ya Nili kugeza ubu itaramenyekana.

U Rwanda rufite ibiyaga byinshi, runini ni ikiyaga cya Kivu . Iki kiyaga gifite igorofa ya Albertine Rift hafi yuburebure bwumupaka wiburengerazuba bwu Rwanda, kandi ubujyakuzimu bwa 480 metres (1,575 ft), ni kimwe mu Biyaga makumyabiri kwisi . Ibindi biyaga binini birimo Burera, Ruhondo, Muhazi,Rweru, na Ihema, icya nyuma kikaba kinini mu mugozi w’ibiyaga mu bibaya byo mu burasirazuba bwa Parike ya Akagera . [6]

Imisozi yiganje mu Rwanda rwagati no mu burengerazuba. Iyi misozi ni igice cyimisozi ya Albertine Rift yegeranye nishami rya Albertine rya Rift yo muri afurika y'iburasirazuba . Iri shami riva mu majyaruguru ugana mu majyepfo ku mupaka w’iburengerazuba. [7] Impinga ndende ziboneka mu ruhererekane rw'ibirunga rwa Virunga mu majyaruguru y'uburengerazuba; ibi birimo umusozi wa Karisimbi, ahantu hirengeye mu Rwanda, kuri 4,507 metres (14,787 ft) . [8]

Imvura i Kigali (Mutarama 2020)

Iki gice cy’iburengerazuba cyu Rwanda, kiri mu mashyamba ya Albertine Rift montane ecoregion, [7] gifite uburebure bwa 1,500 metres (4,921 ft) kugeza kuri 2,500 metres (8,202 ft) . Hagati y’igihugu yiganjemo imisozi izunguruka, mu gihe umupaka w’iburasirazuba ugizwe na savanna, ibibaya n’ibishanga.

U Rwanda rufite ikirere gishyuha, hamwe n'ubushyuhe buke ugereranije n'ubusanzwe mu bindi bihugu kubera ubutumburuke bwacyo. [3] Kigali, hagati mu gihugu, ifite ubushyuhe buri munsi buri hagati ya 12 ° C (54) ° F) na 27 ° C (81 ° F), hamwe no guhinduka gake mumwaka. Hariho ubushyuhe butandukanye mu gihugu hose; imisozi y'iburengerazuba n'amajyaruguru muri rusange birakonje kuruta iburasirazuba-munsi. [9]

Hariho ibyiciro 2 byinvura mumwaka . Iya mbere izatangira muri Gashyantare kugeza muri Kamena naho iya kabiri itangira muri Nzeri kugeza Ukuboza. Ibi bitandukanijwe nibihe bibiri byumye : icy'ingenzi kuva muri Kamena kugeza muri Nzeri, aho usanga nta mvura iba imeze na gato, ndetse nigihe gito kandi kidakabije kuva Ukuboza kugeza Gashyantare. Imvura iratandukanye bitewe n’akarere, hamwe n’iburengerazuba n’amajyaruguru y’iburengerazuba bw’igihugu cyakira imvura nyinshi buri mwaka kuruta iburasirazuba n’amajyepfo.

Imiterere ya politiki[hindura | hindura inkomoko]

U Rwanda ruhana imbibi n'Uburundi kuri 290 km, Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo kuri 217 km, Tanzaniya kuri 217 km, na Uganda kuri 169 km.

Imiterere ya geografiya[hindura | hindura inkomoko]

U rwanda rufite kirometero 26338 gusa muribyo 3% namazi

Imiterere y'u Rwanda

Ikirere[hindura | hindura inkomoko]

U Rwanda rufite ikirere gishyuha hamwe n’ikirere cyo mu misozi miremire ( Köppen ikirere cyashyizwe mu majwi Aw na Cwb / Cfb ), gifite ibihe by'imvura n'ibihe by'izuba.Inyandikorugero:Weather box

Umutungo kamere[hindura | hindura inkomoko]

U Rwanda rufite umutungo kamere ukurikira:

  • zahabu
  • cassiterite (amabati)
  • wolframite (ubutare bwa tungsten)
  • columbite-tantalite (tantalum na niobium ore)
  • methane
  • ingufu z'amashanyarazi
  • ikawa
  • icyayi
  • ubutaka bwo guhinga
  • ibishyimbo kibisi

Imikoreshereze y'ubutaka mu Rwanda ahanini ni iy'ubutaka bwo guhingwa, n'ibindi bikorwa. 40 km 2 y'ubutaka mu Rwanda burahirwa . Imbonerahamwe ikurikira irasobanura imikoreshereze y'ubutaka mu Rwanda, guhera mu 2011.

Imikoreshereze y'ubutaka
Koresha Ijanisha ry'akarere
ubutaka bwo guhinga 46.32
ibihingwa bihoraho 9.49
ikindi 44.19

Ibidukikije[hindura | hindura inkomoko]

Ibyago byibasiye u Rwanda birimo amapfa rimwe na rimwe n'ibikorwa by'ibirunga by'imisozi ya Virunga, biherereye mu majyaruguru y'uburengerazuba bw'igihugu, ku mupaka na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo.

Ibibazo biriho[hindura | hindura inkomoko]

Ibibazo biriho bijyanye n’ibidukikije mu Rwanda birimo: ibisubizo byo gutema amashyamba atagenzuwe kuri lisansi, kurisha cyane, kunanirwa n’ubutaka no guhiga bukware.

Amasezerano mpuzamahanga[hindura | hindura inkomoko]

U Rwanda ni uruhande rw’amasezerano mpuzamahanga akurikira:

  • Ibinyabuzima bitandukanye
  • Imihindagurikire y’ibihe
  • Imihindagurikire y’ibihe-Porotokole ya Kyoto
  • Ubutayu
  • Ubwoko Bwangirika
  • Imyanda iteje akaga
  • Ibizamini bya kirimbuzi
  • Kurinda Ozone
  • Ibishanga

U Rwanda rwashyize umukono ku masezerano, ariko ntirwemeza amasezerano y’umuryango w’abibumbye yerekeye amategeko y’inyanja .

Ingingo zikabije[hindura | hindura inkomoko]

Uru ni urutonde rwibintu bikabije byu Rwanda, ingingo ziri kure cyane mumajyaruguru, amajyepfo, iburasirazuba cyangwa iburengerazuba kuruta ahandi hantu.

  • Urutonde rw'ibiyaga mu Rwanda

Reba[hindura | hindura inkomoko]

  1. Central Intelligence Agency (CIA). "Rank Order – Area". The World Factbook. Archived from the original on June 13, 2007. Retrieved 2012-02-16.
  2. 2.0 2.1 2.2 Central Intelligence Agency (CIA) (2012). "Rwanda". The World Factbook. Retrieved 2012-04-02.
  3. 3.0 3.1 Department of State (2012). "Background Note: Rwanda". Background Notes. Retrieved 2012-02-16.
  4. Encyclopædia Britannica (2010). "Rwanda". Retrieved 2012-02-16.
  5. Nile Basin Initiative (2010). "Nile Basin Countries". Archived from the original on 2012-03-14. Retrieved 2012-02-16.
  6. Global Nature Fund. "Lake Ihema". Archived from the original on 2014-01-07. Retrieved 2012-02-29.
  7. 7.0 7.1 World Wide Fund for Nature (WWF) (2001). "Terrestrial Ecoregions: Albertine Rift montane forests (AT0101)". Location and General Description. Archived from the original on 2004-12-22. Retrieved 2012-02-16.
  8. Mehta, Hitesh; Katee, Christine (2005). "Virunga Massif Sustainable Tourism Development Plan" (PDF). International Gorilla Conservation Programme (IGCP). p. 37. Archived from the original (PDF) on 2014-03-04. Retrieved 2012-02-16.
  9. Best Country Reports (2007). "Temperature Map of Rwanda". World Trade Press. Archived from the original on 2012-03-10. Retrieved 2012-02-16.