Rugambwa Laurean

Kubijyanye na Wikipedia

 

Rugambwa Laurean ( yavutse 12 Nyakanga 1912 - 8 Ukuboza 1997 ) ni we mukaridinari wa mbere wo muri Afurika muri Kiliziya Gatolika . Yabaye Arkiyepiskopi wa Dar es Salaam kuva muri 1968 kugeza 1992, agirwa umukaridinali muri 1960.

Ubuzima[hindura | hindura inkomoko]

Rugambwa Laurean yavukiye mu muryango w'abakomeye i Bukongo, muri Tanganyika ( mu karere ka Kagera muri iki gihe muri Tanzaniya ) , maze abatizwa n'ababyeyi be [1] afite imyaka 8, ku ya 19 Werurwe 1921. Amaze kwiga muri Seminari Nkuru y’igihugu ya Katigondo muri Uganda, [2] yahawe ubupadiri na Musenyeri Burcardo Huwiler, MAfr, ku ya 12 Ukuboza 1943. Rugambwa yahise akora umurimo w'ubumisiyonari muri Afurika y'Iburengerazuba kugeza mu 1949, ubwo yajyaga i Roma kwiga muri kaminuza ya Pontifical Urbaniana, ari naho yakuye impamyabumenyi y'ikirenga ya kaminuza mu by'amategeko ya Canon .

Ku ya 13 Ukuboza 1951, Rugambwa yagizwe umwepiskopi w'icyubahiro wa Febiana na Vicari ya mbere y'intumwa ya Kagera yo hepfo. Umuhererezi mu basenyeri bo muri Afurika, yakiriye kwiyegurira abepiskopi ku ya 10 Gashyantare 1952, na Arkiyepiskopi David Mathew, hamwe n'abepiskopi Joseph Kiwanuka, MAfr, na Joseph Blomjous bakorana nk'abiyegurira Imana. Igihe vicariate ye y’intumwa yazamurwa muri diyosezi ku ya 25 Werurwe 1953, Rugambwa yagizwe Musenyeri wa Rutabo na Papa Piyo wa XII. Yashizweho na Padiri Karidinali wa S. Francesco a Ripa na Papa Yohani XXIII mu gitabo cyo ku ya 28 Werurwe 1960. Niwe mukaridinali wa mbere wavukiye muri Afurika wo mu bihe bya none. Ku ya 21 Kamena yakurikiyeho, diyosezi ye yiswe Bukoba.


Rugambwa yasobanuwe nk'iterambere, [3] Rugambwa yitabiriye inama ya kabiri ya Vatikani kuva 1962 kugeza 1965. Yashimangiye cyane ko Abanyaroma Curia bamenyekana ku rwego mpuzamahanga. Yashyigikiraga kandi ecumenism hagati y’abakristu.

Nyuma ya Vatikani II Rugambwa yagize uruhare mu gushyira mu bikorwa ivugurura ryayo. Yari umwe mu batoye abakaridinari mu nama ya papa yo mu 1963 yatoye Papa Paul wa VI . Yagiye kuri Arkiyepiskopi wa Dar es Salaam ku ya 19 Ukuboza 1968, nyuma yitabira amakimbirane yo muri Kanama na Ukwakira 1978, yatoye abapapa Yohani Pawulo wa mbere na Yohani Pawulo wa II . Rugambwa yeguye ku musenyeri mukuru wa Dar es Salaam ku ya 22 Nyakanga 1992, nyuma y’imyaka makumyabiri n'itatu akora, ari naho yashinze ibitaro bya mbere by’Abagatolika muri Ukonga n’ikigo cy’amadini Gatolika cy’Abagore, Mushikiwabo muto wa Mutagatifu Fransisiko wa Assisi.

Urupfu[hindura | hindura inkomoko]

Rugambwa yapfiriye i Dar es Salaam afite imyaka 85. Yashyinguwe muri katedrali ya diyosezi ya Bukoba nyuma yuko ibisigazwa bye bimuriwe mu rusengero rwa paruwasi mu karere ka Kagera. Urupfu rwe rwasize abakaridinari babiri gusa baremwe na yohani XXIII, Raul Silva Henriquez na Franz König .

Utuntu n'utundi[hindura | hindura inkomoko]

  • Mu 1961, Karidinali yabonye impamyabumenyi y'ikirenga y'icyubahiro mu mategeko yakuye muri kaminuza ya Notre Dame . [4]
  • Mbere yo gusubira muri Tanzaniya nyuma y’inama ya Kanama 1978, yasuye Amerika, ari naho yakiriye inkuru y’urupfu rwa Papa Yohani Pawulo wa mbere. [5]

Reba kandi[hindura | hindura inkomoko]

  • Novatus Rugambwa - musenyeri mukuru na nuncio w'intumwa, nawe ukomoka muri Tanzaniya

Reba[hindura | hindura inkomoko]

  1. TIME Magazine. Seven New Hats March 14, 1960
  2. New York Times obituary
  3. TIME Magazine. Council of Renewal October 5, 1962
  4. TIME Magazine. Kudos June 9, 1961
  5. TIME Magazine. The September Pope October 9, 1978

Ihuza ryo hanze[hindura | hindura inkomoko]