Ikiyaga cya Tanganyika

Kubijyanye na Wikipedia
Ikiyaga cya Tanganyika mu burasirazuba bwa congo, Akarere ka Kigoma ya Tanzaniya

Ikiyaga cya Tanganyika ni Ikiyaga kinini cyo muri Afurika . Nicyo kiyaga cya kabiri cya mazi meza yamazi meza ku isi, icya kabiri kinini mu bunini, mu bihe byose nyuma yi kiyaga cya Bayikale muri Siberiya . [1] [2] Nicyo kiyaga kirekire cyane ku isi. [1] Ikiyaga gisangiwe mu bihugu bine Tanzaniya, Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo , u Burundi, na Zambiya, hamwe na Tanzaniya gifite 46 ku ijana na cong ho 40 ku ijana bifite igice kinini cy'ikiyaga. Itemba muri sisitemu yu mugezi wa congo hanyuma amaherezo ikagera mu nyanja ya Atalantika .

Etymology[hindura | hindura inkomoko]

"Tanganika" ni ryo zina ry'ikiyaga Henry Morton Stanley yahuye nacyo igihe yari i Ujiji mu 1876. Iri zina ryatangiriye ku rurimi rwa Bembe bageze mu majyepfo ya Kivu ahagana mu kinyejana cya 7, bavumbuye ikiyaga batangira kukita "êtanga 'ya'ni'â" bisobanura "uruzi runini" mu rurimi rwabo rwa Bantu . Stanley yasanze kandi andi mazina yikiyaga mumoko atandukanye, nka Kimana, Yemba na Msaga.

Umugezi munini utemba mu kiyaga ni uruzi rwa Ruzizi, rwashinzwe hashize imyaka igera ku 10,000, rwinjira mu majyaruguru y'ikiyaga kuva ku kiyaga cya Kivu . [3] Umugezi wa Malagarasi, uruzi rwa kabiri runini rwa Tanzaniya, rwinjira mu burasirazuba bw'ikiyaga cya Tanganyika. [3] Malagarasi ishaje kuruta ikiyaga cya Tanganyika, kandi mbere yuko ikiyaga kiba, birashoboka ko cyari amazi y’umugezi wa Lualaba, umugezi mukuru wa Kongo. [4]

Ikiyaga cy'amazi meza ku kiyaga cya Tanganyika muri Ward ya Kagongo, mu Kigoma, muri Tanzaniya

Bikekwa ko Homo sapiens yo hambere yagize uruhare mukarere mugihe cyibuye . Igihe cyigihe cyo hagati cyibuye cyo hagati kugeza igihe cyibuye cyasobanuwe nkigihe cyabahiga bateye imbere. Bizera ko bari kugira  byateye megafaunal kuzimangana.

  1. 1.0 1.1 "Lake Tanganyika". www.zambiatourism.com. Retrieved 2008-03-14.
  2. Lewis, R. (16 May 2010). "Brown Geologists Show Unprecedented Warming in Lake Tanganyika". Brown University. Retrieved 25 March 2017.
  3. 3.0 3.1 . pp. 366–67. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
  4. : 355–76. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)