Gahunda ya 2063

Gahunda ya 2063 ni urutonde rwibikorwa byasabwe kandi bishyirwa mu bikorwa n’umuryango w’ubumwe bw’Afurika . Yemejwe ku ya 31 Mutarama 2015 mu Nteko rusange ya 24 y’abakuru b’ibihugu na za guverinoma z’umuryango w’ubumwe bw’Afurika i Addis Abeba . Guhamagarira gahunda nk'iyi byakozwe bwa mbere n'Inteko ishinga amategeko ya 21 ku ya 26 Gicurasi 2013, nyuma y'imyaka 50 umuryango w’umuryango w’ubumwe bw’Afurika washinzwe, nka gahunda y’imyaka 50 iri imbere. Intego zavuzwe muri Gahunda ni iterambere ry’ubukungu ( harimo no kurandura ubukene mu gisekuru kimwe ), kwishyira hamwe kwa politiki ( cyane binyuze mu ishyirwaho rya Afurika ihuriweho na Leta zunze ubumwe ), guteza imbere demokarasi n’ubutabera, gushyiraho umutekano n’amahoro kuri umugabane wa Afurika wose, gushimangira indangagaciro z'umuco binyuze muri Afurika yubuzima bushya hamwe n'ibitekerezo bya Afurika, uburinganire n'ubwuzuzanye bwa politiki ku bihugu by'amahanga.

Raporo ya mbere yo ku mugabane wa Afurika ku ishyirwa mu bikorwa rya Gahunda ya 2063 yatanzwe na Perezida Alassane Ouattara wa Kote divuwari ku ya 10 Gashyantare 2020, ibyo bikaba byatangiye ukwezi kwa kabiri. Ipima iterambere rirwanya intego zasobanuwe kuri gahunda yambere yimyaka icumi yo gushyira mu bikorwa kandi yatangijwe hamwe nu rubuga rwa interineti rwerekana interineti rwerekana iterambere mu bice bitandukanye bya Gahunda ndetse n’uturere.

Imishinga yibendera

Gahunda ikubiyemo imishinga 15 yibendera, byagaragaye ko ari urufunguzo rwo gufasha no kwihutisha iterambere mu nzego zose ziterambere. Aba ni :

1. Umuyoboro wihuta wa gari ya moshi uhuza umurwa mukuru wa Afrika yose hamwe nubucuruzi bwubucuruzi
2. Gushiraho ingamba zo guhindura ubukungu bwa Afrika kuva mubitanga ibikoresho fatizo bikabikoresha cyane umutungo wabyo
3. Ishyirwaho ryakarere ka Afrika yubucuruzi bwigenga
4. Itangizwa rya Passeport y’umuryango w’ubumwe bw’Afurika, no gukuraho ibyangombwa byose bisabwa abafite muri Afurika
5. Kurangiza intambara zose, amakimbirane ashingiye ku baturage, ihohoterwa rishingiye ku gitsina, n’amakimbirane akaze muri 2020
6. Kubaka urugomero rwa gatatu Inga
7. Ishirwaho ry'isoko rimwe ryo muri Afurika ryo gutwara abantu n'ibintu
8. Ishirwaho ry'ihuriro ngarukamwaka ry'ubukungu muri Afurika
9. Ishyirwaho ry’ibigo by’imari, biteganijwe nka Banki y’ishoramari nyafurika, Isoko ry’imigabane ya Pan-Afurika, Ikigega cy’imari nyafurika, na Banki nkuru y’Afurika;
10. Umuyoboro wa data wo muri Afrika
11. Gutezimbere ingamba rusange za Afrika zo gukoresha ikoranabuhanga ryo mu kirere
12. Ishyirwaho rya kaminuza nyafurika ifunguye, igizwe na digitale, yiga intera
13. Ubufatanye ku mutekano wa cyber
14. Urufatiro rwinzu ndangamurage nini nyafurika, kubungabunga umurage ndangamuco nyafurika no guteza imbere pan-Africanism
15. Gukusanya Encyclopaedia Africana nkumutungo wemewe ku mateka yukuri ya Afrika nubuzima bwa Afrika.

Gushyira mu bikorwa

Agace k'ubucuruzi ku mugabane w' Afurika ku mugabane wa Afurika ( ACFTA ) kashyizweho n'amasezerano yemejwe muri Werurwe 2018 kandi azatangira gukora guhera ku ya 1 Nyakanga 2020. Banki nyafurika ishoramari n’ikigega cy’imari nyafurika byashyizweho ku izina, icyicaro gikuru kikaba cyubatswe i Tripoli, Libiya na Yaoundé, Kameruni . Igihugu cya Misiri kigiye kwakira Ikigo Nyafurika gishinzwe icyogajuru . Pan African Virtual na E-University ( PAVEU ) yashizweho nkimbaraga za digitale ya kaminuza ya Pan-African kandi itanga icyiciro cyambere cyamasomo atatu.

Imishinga myinshi irahagarikwa kubera kubura inkunga, nkumuyoboro wa gari ya moshi wihuta, ikigo cy’ikirere, n’urugomero rwa Inga.

Ihuza ryo hanze

Gahunda 2063 itera imbere kurubuga rwa NEPAD