Umugezi wa Kasai

Kubijyanye na Wikipedia
Inzira ishushanywa n'umurongo wirabura ukomeye.

Umugezi wa Kasai ni uruzi ruri i bumoso rw'u mugezi wa Congo, ruherereye muri Afurika yo hagati. Uruzi rutangirira muri Angola rwa gati rugatemba rugana iburasirazuba kugeza rugeze ku mupaka uhuza Angola na Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo, aho ruhindukira rugana mu majyaruguru rukaba umupaka kugeza rwinjiye muri DRC. Kuva Iwebo, hagati y’amasangano n’umugezi wa Luluwa n’umugezi wa Sankuru, uruzi rwa Kasayi ruhindukirira mu burengerazuba. Igice cyo hepfo cyu ruzi ruva mu masangano n’umugezi wa Fimi, kizwi ku izina rya Kwa, mbere yuko ryinjira muri Kongo ahitwa Kwamouthu mu majyaruguru ya Kinshasa. Ikibaya cya Kasayi kigizwe ahanini n’amashyamba y’imvura y’uburinganire, atanga ubutaka bw’ubuhinzi mu karere kazwiho ubutaka butarumbuka, bwu mucanga. Nu mugezi wu mugezi wa congo kandi diyama iraboneka. Hafi ya 60 ku ijana ya diyama mu Bubiligi iva mu ruzi rwa Kasayi.

Ubushakashatsi[hindura | hindura inkomoko]

Henry Morton Stanley yageze mu masangano ku ya 9 Werurwe 1877, yita uruzi Nkutu, "uruzi rukomeye kandi rwimbitse", ariko amenya ko rukomoka kuri Kwango ya dawide. [1]

Inzuzi[hindura | hindura inkomoko]

Imigezi minini ya Kasai hejuru yimbere iva muri congo:

  • Fimi (Fimi- Lukenie uburebure bwa 1100 km, ubunini bwibase 132 000 km 2, bivuze gusohora buri mwaka ~ 2000 m 3 / s)
  • Kwilu / Kwango (1800 km, 263 500 km 2, 3299 m 3 / s)
  • Ingano
  • Sankuru (1200 km, 156 000 km 2, 2500 m 3 / s)
  • Lulua

Akamaro k'ubukungu[hindura | hindura inkomoko]

Inzuzi z'umugezi wa Kasai zikuraho inzitizi nka cataracte n'ibyatsi byo mu ruzi, bigatuma bigenda cyane. Borohereza urwego rwo gutwara abantu no gukora imiyoboro ikomeye yubucuruzi. Uruhare rw'umugezi mu gutwara no mu bucuruzi rwagaragaye cyane mu gihe cyabanjirije ubukoloni igihe ubucuruzi bw'abacakara bwari bwemewe. Abacuruzi b'abacakara bakoresheje imwe mu masoko akomeye, Umugezi wa Kwango, kugira ngo bayobore ishyamba ry’imvura ry’uburinganire, bafata imbata maze basubira mu nyanja ya Atalantika aho bari bafungiye amato yabo. Ntabwo bivuguruzanya cyane ko ubwami bwaho bwari hafi yuruzi rwa Kasai bwashyigikiraga ubucuruzi bwabacakara. Urugero, ubwami bwa Rund, bwatanze byoroshye imbata kubacuruzi bazwi cyane nka John Matthews, umucuruzi uzwi cyane w’abacuruzi b’abongereza. Ibi bikorwa, nubwo byabaye hagati yikinyejana cya 18 na 19, byasize ingaruka zirambye mu turere bagaragaye cyane, nko hagati ya Kwango ninzuzi za Kwilu. Abaturage ntibigeze bakira neza, kubera ko ubucucike bw’abaturage buri munsi y’uturere tutarimo ubucuruzi bw’abacakara. Ikintu cyashobokaga cyane inyungu z’Abongereza n’Abanyaportigale mu ruzi rwa Kasai ni ukubera diyama ya alluvial iryamye mu buriri bukungahaye cyane cyane ku nkombe y’umugezi. Ibigega byinshi biri ku buriri bw’umugezi munini, uruzi rwa Kwango. Mubyukuri, birasanzwe kumva imvugo "umutima wa diyama wo mu burasirazuba bwa Angola y'Amajyaruguru" yakoreshejwe yerekeza ku kibaya cy'Uruzi rwa Kwango. Ni ukubera ko ibitanda bya diyama alluvial biboneka muri kano karere aribyo bikize cyane muri Angola.

Reba kandi[hindura | hindura inkomoko]

Reba[hindura | hindura inkomoko]

  1. Stanley, H.M., 1899, Through the Dark Continent, London: G. Newnes, Vol.
Cite error: <ref> tag with name "h" defined in <references> is not used in prior text.

Ihuza ryo hanze[hindura | hindura inkomoko]