Kigeli I Mukobanya
Kigeli I Mukobanya ni umwami w'Ubwami bw'u Rwanda kuva mu 1378 IC kugeza 1418 mbere y'ivuka rya Yesu kristo .
Ingoma ye yaranzwe no kwinjira no gutungurwa hafi y'ingoro ye yari i Kigali, ni ngabo z'umwami Cwamali wu Bunyoro muri Uganda. Kigeli hamwe n'umuhungu we Sekarongoro I bakoze urugamba rwo kwirwanaho ingabo za Cwamali hafi yu mujyi wa Kigali . Sekarongoro I Mutabazi yakomeretse ku gahanga n'amaraso bituma ingabo z'u Rwanda zisubira inyuma. Umwami Kigeli I Mukobanya yavuye mu ngoro ye n'inka ze yongera guhagarara hakurya y'umugezi wa Nyabarongo . Ingabo za Cwamali zatwitse inzu ye zitera igiti cy'intsinzi i Runda. Bahise bambuka uruzi bakurikira Kigeli I. Kuri iyi nshuro ingabo za Kigeli I Mukobanya zongeye kwisubiraho maze zigarura igitero gikomeye. Ingabo za Bunyoro zahitanye abantu benshi no gutsindwa gukomeye. Bamwe bafashwe ari imbohe z'intambara. Abashimusi ba Banyoro baciwe intoki n'amano hanyuma basubira i Bunyoro nk'ubutumwa bwo gutera ubwoba Umwami Cwamali. Intiti zitandukanye zigenga, zisobanura Kigeli I Mukobanya kuba yaratsinze akanategeka Bunyoro na Buganda kuko bivugwa ko yashyizwe ku rutonde rwa Kigala Mukabya mu mateka ya Buganda.[1]