Ishyamba rya Kakamega

Kubijyanye na Wikipedia
Ishyamba rya Kakamega

Ishyamba rya Kakamega ni ishyamba rikunda kugwamo imvura nyinshi riherereye mu ntara ya Kakamega na Nandi mu gihugu cya Kenya, mu majyaruguru y'uburengerazuba bw'umurwa mukuru Nairobi, rikaba kandi hafi y'umupaka wa Kenya na Uganda .

Ubumenyi bw'isi[hindura | hindura inkomoko]

Ishyamba rya Kakamega riri ku butaka bufite hagati ya metero 1500 na 1600 z'ubutumburuke. Riri mazi y'uruzi rwa Isiukhu na Yala, izo nzuzi zombi zinyura mu ishyamba ry Kakamega mbere yo kwisuka mu kiyaga cya Victoria . [1]

Ishyamba ririmo ibigega bifite kilometero kare 238, munsi ya kimwe cya kabiri cyacyo rikaba risigaye ari ishyamba kavukire. Mu majyaruguru y’ishyamba ni hegitari 4,468 habaye Ikigo cy’igihugu cy 'ishyamba rya Kakamega, gihabwa imiterere y’amashyamba y’igihugu mu 1985. Mu majyaruguru gusa ni ishyamba rya Kisere . Mu mashyamba yose harimo uruhererekane rw'ibyatsi, rufite ubunini kuva ku rugero rwa 1 kugeza kuri 50.

Ibyerekeye ikirere[hindura | hindura inkomoko]

Ishyamba rya Kakamega riratohagiye kandi rigwamo imvura cyane, ugereranije rigira 1200 mm - 1700 mm y'imvura ku mwaka. Imvura ni nyinshi cyane muri Mata na Gicurasi , hamwe na Kamena irimo izuba gato . Mutarama na Gashyantare ni amezi abamo izuba . Ubushyuhe burahoraho mugihe cyumwaka, hagati ya dogere selesiyusi 20 na 30.

Ibinyabuzima bitandukanye[hindura | hindura inkomoko]

Ishyamba riri mu kibaya cya Victoria-savanna mosaic ecoregion . Ibimera n’ibinyabuzima byo muri iryo shyamba birimo amoko menshi ajyanye n’amashyamba agwamo imvura kenshi yo mu karere ka Gineya-Congoliya, aherereye mu burengerazuba mu kibaya cy’uruzi rwa Kongo. [2]

Ibimera biboneka muri parike harimo amwe mu mashyamba akomeye kandi yoroheje yo muri Afurika: icyayi cya Elgon ( Olea welwitschii ), inkwi zitukura ( Prunus africana ), umunuko wera, ubwoko bwinshi bwa croton, na Pouteria altissima . Hariho ubwoko 380 bwanditse bw'ibimera. Ibi birimo amoko 150 y'ibiti n'ibihuru, n'ubwoko 170 bw'ibimera by'indabyo harimo amoko 60 ya orchide ifite amoko 9 aboneka muri iri shyamba gusa.

Ishyamba rizwi cyane ku nyoni zaryo, amoko y’inyoni 367 [3] [4] Nibura inyoni 9 ntizisangwa ahandi. [5]

Inyamaswa z’inyamabere ziboneka muri parike zirimo ingurube yo mu gihuru, duikers, igihuru, otter yo muri Afurika itagira clawless, mongoose, igiti kinini cy’amazi yo muri Afurika, ibisimba, pangoline, pcoline, amababi na primates zitandukanye zirimo inkende y'ubururu, inkende itukura, inkende ya De Brazza, baboon, potto na rimwe na rimwe inguge . Ingwe yagiye ivugwa rimwe na rimwe, ariko yagaragaye bwanyuma mu 1991. [6]

Ibimera n’ibinyabuzima byo mu ishyamba rya Kakamega ntabwo byigeze byigwa cyane.

Ubukerarugendo[hindura | hindura inkomoko]

Igice cyo mu majyepfo y’ishyamba rya Kakamega, sitasiyo y’ishyamba ya Isecheno iyobowe n’ishami ry’amashyamba rya Kenya nicyo gikorerwamo cyane mu ubukerarugendo. Hari igiti kizwi cyane kitwa Mama Mtere, igiti cy'amateka ni igiti gifotorwa cyane mu ishyamba rya Kakamega, hari n' ibindi biti by'imitini . [7] [8]

Ubukerarugendo rw iryo shyamba rwashimishije abantu bakomeye barimo Ambasaderi w’Amerika ucyuye igihe muri Kenya Robert Godec warisuye muri Mata 2018 atangazwa n'ubwiza bwaryo.

Reba[hindura | hindura inkomoko]

  1. "The Kakamega Forest". Unesco World Heritage Centre. Accessed 15 March 2020. https://whc.unesco.org/en/tentativelists/5508/
  2. Burgess, Neil et al. (2004). Terrestrial Ecoregions of Africa and Madagascar. Island Press, 2004. pp. 291-292
  3. Udo M. Savalli, "Flora and fauna in Kakamega Forest", University of Kentucky
  4. Udo M. Savalli, "List of birds in Kakamega Forest", University of Kentucky
  5. Wildize.org "Treasures of the Forest" Powerpoint Slide
  6. Harold Ayodo, "Kakamega forest may be wiped out in 20 years" The Standard newspaper, April 8th 2010
  7. "Kakamega Forest is Faced with Demise". 18 March 2016.
  8. "Kakamega forest that is home to variety of species".