Ikiyaga cya Kyoga

Kubijyanye na Wikipedia
ikiyaga cya Kyoga

Ikiyaga cya Kayoga ni ikiyaga kinini muri Uganda, hafi kirometero 1,720 mu gace ko ku butumburuke bwa metero 1.033. Victoriya inyura mu kiyaga igana ku kiyaga cya Victoriya igana ku kiyaga cya Albert . Kwinjira mu kiyaga cya Victoriya bigengwa na sitasiyo ya Nalubaale i Jinja . Irindi soko ry'amazi ni akarere k'umusozi ya Eligoni kumupaka uhuza Uganda na Kenya . Mu gihe ikiyaga cya Kyoga kiri muri ruhererekane y’ibiyaga bigari bya Afurika, ntabwo ubwacyo gifatwa nkikiyaga kinini.[1][2][3][4]

Inzuzi n'ibiyaga bya Uganda.

Ikiyaga kigera ku burebure bwa metero 5.7, kandi ibyinshi muri byo ntibiri munsi ya metero 4. Uturere tutarengeje metero 3 zubujyakuzimu twuzuyeho indabyo zamazi, mugihe igice kinini cyinkombe zigishanga cyuzuyemo papirusi na yamazi atera. Papirusi nayo ikora ibirwa bireremba bigenda hagati yizinga rito rihoraho. Ibishanga binini bigaburirwa na sisitemu igoye yinzuzi ninzuzi bikikije ibiyaga. Hafi y'Ikiyaga cya Kwania ni ikiyaga gito ariko cyimbitse.

Ibinyabuzima n'uburobyi[hindura | hindura inkomoko]

Haplochromis latifasciatus ni bumwe mu bwoko bwifi bwa cichilide buboneka gusa mu kiyaga cya Kyoga

Ingona muri Nili ni nyinshi, kimwe n’ibinyabuzima byo mu mazi. Hariho byibura amoko 60 yingona, hamwe nu mubare muto wandi moko y amafi nka saradine yi kiyaga cya Victoria. Byinshi muri cichilide ni ibyorezo, ariko bifitanye isano rya bugufi nu bwoko bwikiyaga cya Victoriya, [5] [6] kandi byerekana urwego rumwe rutandukanye mubijyanye no kugaburira. [7] Cichilide ya Kyoga irimo amoko yombi yasobanuwe. [8] Nko mu kiyaga cya Victoriya, cichilide ya Kyoga yarimbuwe na Nil yatangijwe kandi amoko amwe yarazimye. Kubera ko muri rusange Kyoga ari ntoya kandi ari igishanga, ibice bimwe -ibiyaga bya satelite - bitandukanijwe na dogere zitandukanye kuva ikiyaga kinini. Umubare wa haplochromine warokotse muri buri gice ufitanye isano itaziguye na status ya Nili. Nubwo ari nini cyane kugeza ubu, amoko atarenga 50 ya haplochromine abaho mu gice kinini aho Nili ikunze kugaragara. Ugereranije, ibiyaga bito cyane bya satelite Lemwa, Nyaguo na Nawampasa ntibibura Nili, ariko byibuze amoko 50 arokoka muri kimwe cya kabiri cyambere, byibuze 60 muri nyuma. Ku rundi ruhande, ibiyaga bito bya satelite Nakuwa na Nyasala aho Nili perch ari nyinshi bifite munsi ya 30 na 5 haplochromine ikomeza kubaho. [5] [6] Ibi bivuze kandi ko uburobyi muri sisitemu yikiyaga cya Kyoga bwagiye buhinduka buhoro buhoro kuva aho bwibasiye amoko menshi kavukire, kugeza ubu byibasiye cyane cyane sardine yo mu kiyaga cya Victoriya kavukire, icyambu cya Nili cyamenyekanye kandi kimenyekanisha Nila tilapiya [9] (tilapiya ebyiri kavukire, Singida na Victoriya, babaye imbonekarimwe, usibye mu biyaga bimwe na bimwe). [6] Muri 2006, 4 ku ijana gusa byafashwe. [9]

Ikiyaga

Reba[hindura | hindura inkomoko]

  1. https://www.pmldaily.com/news/2023/03/photos-fish-dealers-on-lake-victoria-kyoga-receive-ugx-1-5-billion-equipment-to-bolster-responsible-fishing.html
  2. https://www.monitor.co.ug/uganda/news/national/rotary-moves-to-restore-forest-cover-on-lakeshores-riverbanks-4165362
  3. https://www.monitor.co.ug/uganda/news/national/museveni-bobi-pitch-to-voters-ahead-of-serere-by-election-4132712
  4. https://www.monitor.co.ug/uganda/business/commodities/fishermen-ask-for-more-time-to-clear-licence-fees-4133416
  5. 5.0 5.1 . pp. 205–214. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)
  6. 6.0 6.1 6.2 : 55–62. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
  7. : 59–68. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Missing or empty |title= (help)
  8. Bauman, K. "African Cichlids from the Lake Victoria basin". Retrieved 25 September 2019.
  9. 9.0 9.1 . pp. 723–748. {{cite book}}: Missing or empty |title= (help)