Tony Elumelu

Kubijyanye na Wikipedia

Tony Onyemaechi Elumelu (yavutse ku ya 22 Werurwe 1963) ni umuhanga mubijyanye n'ubukungu muri Nijeriya, akaba n'umugiraneza. Afite ubucuruzi, yise Heirs Holdings[1] Transcorp niwe washinze Fondasiyo ya Tony Elumelu[2] (Tony Elumelu Foundation (TEF).

Tony Elumelu, founder of Tony Elumelu Foundation

Ubuzima bwe bwite[hindura | hindura inkomoko]

Ubuto bwe n'umuryango[hindura | hindura inkomoko]

Elumelu yavukiye i Jos, Plateau[3], muri Nijeriya, ku ya 22 Werurwe 1963, avuka kuri Suzanne na Dominic Elumelu ukomoka muri Onicha-Ukwu muri Aniocha y'Amajyaruguru y’akarere ka Leta ya Delta[4][5] Yakuranye na barumuna be bane, umwe muri bo ni Ndudi Elumelu, umuyobozi muto mu nteko ishinga amategeko ya Nigeriya (Nigerian Federal House of Representatives)[6][7]

Uburezi (Education)[hindura | hindura inkomoko]

Yize ibijyanye n'ubukungu muri kaminuza ya Leta ya Bendel (ubu ni kaminuza ya Ambrose Alli) ahabwa impamyabumenyi ya BSc na Master of Science in Economics yakuye muri kaminuza ya Lagos.[8]

Umwuga[hindura | hindura inkomoko]

Umwuga we wa mbere[hindura | hindura inkomoko]

Elumelu yakoze muri Banki y’ubumwe ya Banki ya Nijeriya (Nigerian Bank Union Bank) nk'umunyamuryango w’Urubyiruko muri National youth Service Corps mu 1985 mbere yo gutangira umwuga we wo gucuruza. Muri 2005 Elumelu yaguze imigabane muri banki za leta zose, nyuma aguze na Banki yunze ubumwe ya Afrika (UBA).

Mu mwuga we wa mbere, yagize ati;

Natangiye umwuga wanjye w'ubucuruzi, ngurisha copi z'impapuro kugira ngo mbe umwihariko,nari muto kandi nshonje, ndetse nkora cyane, ariko ikigaragara ni uko nari umwe gusa mu bihumbi by’abasore barangije muri

Tony Elumelu

Nijeriya, bose bifuzaga gutsinda[9].

Mu 1997, Elumelu yayoboye itsinda rito ry'abashoramari, ahita ashyiraho banki yitwa (struggling crystal bank) nyuma yigihe gito bayihindurira izina bayita (Standard Trust Bank). Yahinduye inyungu mu myaka mike maze muri 2005 ahita azamurwa mu intera nini mu rwego rw’amabanki muri Afurika yo munsi y’ubutayu bwa Sahara agura Banki yunze ubumwe ya Afurika (UBA)[10][11]. Nyuma y’ihuzwa rya Standard Trust Bank na Banki yunze ubumwe ya Afurika muri 2005, Elumelu yayoboye iyi sosiyete nk'umuyobozi ushinzwe amatsinda kuva mu itsinda ry’amabanki yo mu gihugu kimwe kugeza muri banki ya Afurika ifite amashami mu bihugu 20 bya Afurika, Ubufaransa, Amerika n'Ubwongereza kugera igihe yeguriye k'ubutegetsi muri 2010, nyuma yo kuva muri board ya UBA yahise ashora imari ye ashyiraho umuryango mugari uzwi nka Heirs Holdings abikorana n'ibikorwa by'urukundo binyuze mu muryango The Tony Elumelu Foundation[12] [13]muri 2010 nyuma yo kujya muzabukuru, kugera uyu munsi uyu muryango uracyakora ibikorwa by'urukundo kuko ufasha urubyiruko guteza imbere imishinga yabo y'ubucuruzi[14].

Ubuzima bwe bwite[hindura | hindura inkomoko]

Elumelu mu 1993 yashakanye na Awele Vivien Elumelu, ukora umwuga w' ubuganga. Babyarane abana barindwi[15]

Ibihembo n'Ishimwe yahawe[hindura | hindura inkomoko]

Elumelu yakiriye ibihembo bitandukanye ashimirwa uruhare rwe mubucuruzi no kwihangira imirimo.

  • Mu 2003 leta ya Nijeriya yahaye Elumelu izina ry'umunyamuryango w'iteka rya Repubulika (title of Member of the Order of the Federal Republic(MFR),nk'icyubahiro cy'igihugu[16]
  • Mu mwaka wa 2012, yahawe igihembo cy’icyubahiro cy’igihugu cy’umuyobozi w’itegeko rya Nigeriya (CON) kubera uruhare yagize mu guteza imbere imishinga yigenga[17]
  • Yahawe igihembo cyitwa 'Daily Times, umugabo w’umwaka wa Nigeriya muri 2016[18]
  • Muri 2018 na 2019 yahawe igihembo cya All-Africa Business Leaders 'Awards (AABLA) Philanthropist of the Year Award [19]
  • Muri 2019 Kaminuza ya Bayero Kano (BUK) yahaye Elumelu - Impamyabumenyi y'ikirenga y'icyubahiro mu bucuruzi [20]
  • Yahawe igihembo cyigihugu cyo gutanga umusaruro wicyubahiro muri 2019 [21]
  • Ikinyamakuru IGIHE (Time Magazine) cyasize Elumelu kurutonde rw'abantu 100 Bakomeye Muri 2020[22].

Amashakiro (Indanganturo)[hindura | hindura inkomoko]

  1. https://time.com/collection/100-most-influential-people-2020/5888413/tony-elumelu/
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/The_Tony_Elumelu_Foundation
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Plateau_State
  4. https://theeagleonline.com.ng/gov-okowa-eulogises-tony-elumelu-at-55/
  5. https://guardian.ng/life/tony-elumelu-the-quintessential-leader/
  6. https://encomium.ng/20-things-about-tony-elumelu-man-of-means-who-donates-billions/
  7. https://www.nassnig.org/mps/single/10
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/University_of_Lagos
  9. https://www.thecable.ng/years-of-spreading-luck-everyone-needs-a-little-help/
  10. https://www.proshareng.com/news/Capital-Market/Elumelu-is-MD-of-UBA---Merger-of-UBA-STB/111
  11. https://www.forbes.com/sites/mfonobongnsehe/2014/12/01/nigerian-billionaire-tony-elumelu-commits-100-million-to-create-10000-african-entrepreneurs-in-10-years/?sh=3570539b2d47
  12. https://en.wikipedia.org/wiki/The_Tony_Elumelu_Foundation
  13. https://www.forbes.com/sites/mfonobongnsehe/2014/12/01/nigerian-billionaire-tony-elumelu-commits-100-million-to-create-10000-african-entrepreneurs-in-10-years/?sh=3570539b2d47
  14. https://books.google.com/books?id=JgdZDwAAQBAJ&dq=TONY+ELUMELU+AFRICAPITALISM&pg=PR3
  15. https://www.pressreader.com/nigeria/thisday/20160109/281775628146766
  16. https://www.thecable.ng/tony-elumelu-making-business-ambassador
  17. https://web.archive.org/web/20150518090635/http://www.thisdaylive.com/articles/adenuga-bags-gcon/124579/
  18. https://dailytimes.ng/elumelu-won-daily-times-nigeria-man-year-2016/
  19. "Archive copy". Archived from the original on 2022-02-01. Retrieved 2022-02-01.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  20. https://www.premiumtimesng.com/business/333636-buk-to-honour-tony-elumelu-with-an-honorary-doctorate-degree.html/
  21. https://www.thisdaylive.com/index.php/2019/11/27/elumelu-to-receive-national-award/
  22. https://time.com/collection/100-most-influential-people-2020/5888413/tony-elumelu/