Mariupol
Mariupol ' cyangwa Mariupol ( Ukraine : Маріу́поль, Маріюпіль' Ikirusiya : Мариуполь; Ikigereki : Μαριούπολη) ni umujyi w'icyambu mu majyepfo y'uburasirazuba bwa Ikerene, ku nyanja ya Azov.
Uyu mujyi washenywe mu 2022 n’igitero simusiga cy’Uburusiya, aho handitswe ibikorwa bikomeye bya jenoside by’igitero cyose.
Ubukungu
[hindura | hindura inkomoko]Mariupol ni ikigo gikomeye cyinganda nicyambu mpuzamahanga ku nyanja ya Azov . Inganda zayo zifite uruhare runini hafi 7% yo kohereza ibicuruzwa muri Ukraine.
Amateka
[hindura | hindura inkomoko]Kuva mu ntangiriro z'ikinyejana cya 16 , amazu hamwe n'igihome cya Kazaki cyabayeho kuri icyo kibanza . Kuva mu 1778 imiryango y'abakristu ba orotodogisi mu Bugereki , baturutse muri Crimea, batuye muri ako karere . Umujyi wa Mariupol washinzwe mu 1789 . Yangiritse cyane mu ntambara ya Crimea hagati ya 1853 na 1856 .
Guhera mu 1882 , hamwe no kubaka gari ya moshi ihuza Mariupol na Donbass , icyambu cyateye imbere kandi kigenda cyiyongera mu kamaro. Kuva mu mpera z'ikinyejana cya 19 , inganda nazo zateye imbere muri Mariupol, hashyirwaho inganda n’amasosiyete atandukanye y’ibyuma, ndetse n’amasosiyete y’ubuhinzi y’ubuhinzi, uruganda rukora inganda, ibikoresho by’ubwubatsi n’inganda zikora amavuta.
Nyuma ya Revolution yo mu Kwakira , umujyi wigaruriwe na Bolsheviks ku ya 30 Ukuboza 1917 ; Yigaruriwe n'ingabo z'Abadage na Otirishiya hagati ya Gicurasi na Ugushyingo 1918 , igihe yafatwaga n'ingabo z'abazungu zayifashe kugeza muri Werurwe 1919 . Ingabo zitukura zarigaruriye hagati ya Werurwe na Gicurasi 1919 hanyuma mu Kuboza 1919, ubwo zinjizwaga muri SSR yo muri Ikirene. Ku ya 14 Ukwakira 1941, yigaruriwe n'ingabo z'Abadage za JeneraliGerd von Rundstedt mu Ntambara ya Kabiri y'Isi Yose , yabohowe n'ingabo zitukura ku ya 6 Ugushyingo 1943 .
Hagati ya 1948 na 1989 yitwaga Zhdanov ( Ikirusiya : Жданов) nyuma y’umuyobozi w’Abasoviyeti Andrei Zhdanov . Kuva mu Kuboza 1991 umujyi uri muri Repubulika yigenga ya Ukraine. Muri Gicurasi 2014, habaye amakimbirane muri Mariupol hagati y’abategetsi bashya ba Ukraine n’abashyigikiye gutandukanya uturere twa Donetsk na Luhansk, babonye amajwi 81% muri referendum yo ku ya 10 Gicurasi.
Andi makuru
[hindura | hindura inkomoko]- Uburezi : Kaminuza Tekinike, Ishuri Rikuru Ry’Ubumuntu.
- Umuco : Amashuri yumuziki, Ingoro Ndangamurage, Imurikagurisha rya Kuindzhi, Ikinamico yo mu Burusiya.
- Amavuko yumurangi Arkhip Ivanovich Kuindzhi .