Ingaruka ry'ihindagurika ry'ibihe kubuzima bwa muntu.

Kubijyanye na Wikipedia

Imihindagurikire y’ibihe bivuga ihinduka rirambye ry’ubushyuhe n’imiterere y’ikirere. Ihindagurika rishobora kuba karemano, nko muburyo butandukanye bwizuba. Ariko guhera mu myaka ya 1800, ibikorwa byabantu nibyo byabaye intandaro y’imihindagurikire y’ikirere, cyane cyane bitewe no gutwika ibicanwa; nka makara, peteroli na gaze. Usanga abantu bamwe nabamwe bitiranya ubushyuhe bukabije n'ihindagurika ry,ibihe. Ubushyuhe bukabije ku isi bwerekana ihinduka ry’ubushyuhe buringaniye, ubushyuhe bwinshi ndetse n'ubukonje kw’isi muri rusange, mu gihe imihindagurikire ry'ibihe cyangwa ikirere bikubiyemo ibintu byinshi mu bihe byaho. Gutwika ibicanwa biva mu kirere bitanga imyuka ihumanya ikirere ikora nk'igitambaro kizengurutse isi, igafata ubushyuhe bw'izuba kandi ikazamura ubushyuhe[1][2]

Ingaruka z'ihindagurika ry'ikirere

Ungaruka ry'ihindagurika ry'ikirere mu Rwanda[hindura | hindura inkomoko]

Mu mwaka wa 2021, Mu Rwanda habaye igabanuka ry'amazi mu kiyaga cya Karago, ndetse mu myaka ya mbere ya 2021 ibiyaga bya Burera na Ruhondo na byo byagize igabanuka rikomeye ry'amazi ryanateye ibura ry'amashanyarazi mu bice byinshi by'igihugu, nubwo ibyo biyaga byaje kongera bigasubirana.

Abahanga bemeza ko imwe mu mpamvu yatumye ayo mazi agabanuka ari ingaruka z'ihinduka ry'ikirere. [3]

Ibivugwa kubijyanye n'ihindagurika ry'ibihe.[hindura | hindura inkomoko]

Mu mwaka wa 2022, umukuru w’ishirahamwe mpuzamakungu ONU, António Guterres, yavuze ko isi irimo kugenda kumuvunduko munini ihangana nihindagurika ry,ibihe. Yakomeje agira ati "Imyuka ihumanya ikirere iguma yiyongera, ubushuhe bw’isi buguma buzamuka, kandi isi iguma yegereza akaga k’ibihe aho katazaba kagishobora gusubizwa inyuma”. kandi ngo "Isaha iguma yandika umwanya. Turiko turwanira ubuzima bwacu, kandi turiko turatsindwa.” Naho Minisiteri y’Ibidukikije mu Rwanda yatangaje ko hakenewe miliyari 3$ kugira ngo u Rwanda rubashe gushyira mu bikorwa intego rwihaye yo kugabanya umwuka wangiza ikirere rwoherezayo, ndetse no guhangana n’ingaruka icyo kibazo kigira ku rwego rw’ubuhinzi rufatiye runini ubukungu bw’igihugu.[4][5]

Gutema amashyamba biri mubyangiza ibidukikije

Ibitera Ihindagurika ry'ikirere[hindura | hindura inkomoko]

Ibicanwa biva harimo - amakara, peteroli na gaze - kugeza ubu ni byo bigira uruhare runini mu ihindagurika ry’ikirere ku isi, bingana na 75 ku ijana by’ibyuka bihumanya ikirere ku isi hose. Nkuko imyuka ihumanya ikirere itwikiriye Isi, ifata ubushyuhe bwizuba. Ibi biganisha ku bushyuhe bw’isi n’imihindagurikire y’ikirere. Ubu isi irashyuha cyane kuruta igihe icyo aricyo cyose mumateka yanditswe. Ubushyuhe bukabije butera guhinduka kw'imiterere y'ikirere no kwagirika kw'uburinganire busanzwe bw'ibidukikije. Ibi bitera ingaruka nyinshi kubantu nubundi buryo bwose bwubuzima kwisi.[6]

Gutema ibiti bigabanya umwuka duhumeka

Gutema amashyamba:[hindura | hindura inkomoko]

Gutema amashyamba kugirango uhinge imirima cyangwa urwuri, cyangwa izindi mpamvu, bitera imyuka ihumanya ikirere, kubera ko ibiti, iyo byaciwe, birekura karubone babitse. Kubera ko amashyamba akuramo karuboni ya dioxyde, kuyangiza nayo bigabanya ubushobozi bwa kamere bwo kwirinda ibyuka bihumanya ikirere.[7]

Amashanyarazi n'ibicanywa:[hindura | hindura inkomoko]

Kubyara amashanyarazi nubushyuhe mugutwika ibicanwa nkamakara, peteroli na gaze karemano bitera igice kinini cy’ibyuka bihumanya isi. Amashanyarazi menshi aracyakorwa mu bicanwa biva mu kirere; gusa kimwe cya kane gituruka kumuyaga, izuba nandi masoko ashobora kuvugururwa.[8]

Ibiva munganda bihumanya ikirere

Inganda:[hindura | hindura inkomoko]

Inganda zitanga ibyuka bihumanya ikirere, ahanini biva mu gutwika ibicanwa kugira ngo bitange ingufu zo gukora ibintu nka sima, ibyuma, ibyuma, ibikoresho bya elegitoroniki, plastiki, imyenda n’ibindi bicuruzwa. Ubucukuzi bw'amabuye y'agaciro nibindi bikorwa by'inganda nabyo birekura imyuka. [7][9]

Amashakiro[hindura | hindura inkomoko]

  1. https://www.reference.com/science-technology/difference-between-global-warming-climate-change-6b8e4da9b08a5f26?utm_content=params%3Ao%3D740005%26ad%3DdirN%26qo%3DserpIndex&ueid=cb1aa7c3-4442-4e00-8eee-4555dcfbba30
  2. https://www.un.org/en/climatechange/what-is-climate-change
  3. https://www.bbc.com/gahuza/amakuru-59100548
  4. https://www.bbc.com/gahuza/articles/cp3k0zn85lgo
  5. https://igihe.com/amakuru/u-rwanda/article/u-rwanda-rukeneye-miliyari-3-azafasha-urwego-rw-ubuhinzi-guhangana-n-iyangirika
  6. https://www.un.org/en/climatechange/science/causes-effects-climate-change
  7. 7.0 7.1 https://www.un.org/en/observances/forests-and-trees-day
  8. https://www.un.org/en/climatechange/climate-solutions/cities-pollution
  9. https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-consumption-production/