Ama Ata Aidoo

Kubijyanye na Wikipedia

Ama Ata Aidoo, née Christina Ama Aidoo (wavutse ku ya 23 Werurwe 1942) ni umwanditsi wo muri Gana, umusizi, umwanditsi w'amakinamico n'umunyeshuri[1]. Yari Minisitiri w’uburezi uyobowe na Jerry Rawlings administration [2]. Mu 2000, yashinze Fondasiyo ya Mbaasem yo guteza imbere no gushyigikira umurimo w’abanditsi b’abagore b’abanyafurika.[3]

Ubuzima bwo hambere[hindura | hindura inkomoko]

Aidoo yavutse ku ya 23 Werurwe 1942 i Saltpond mu mu gace ko hagati muri Gana, Amakuru amwe arimo Megan Behrent, kaminuza ya Brown, na Afurika Ninde wavuze ko yavutse ku ya 31 Werurwe 1940[4]. Yakuriye mu rugo rw'umwami wa Fante, umukobwa wa Nana Yaw Fama, umutware wa Abeadzi Kyiakor, na Maame Abasema. [5] Yakuze mugihe cy' ubwongereza bushya bwa neocolonialism bwaberaga mu gihugu cye[6]. Sekuru yiciwe na neocolonialiste, ibyo bikaba byaratumye se yibanda ku kamaro ko kwigisha abana n'imiryango yo mu mudugudu n'amateka yabayeho[7]. Ibi byatumye afungura ishuri rya mbere mu mudugudu wabo maze bituma Aidoo yiga mu ishuri ryisumbuye rya Wesley Girls aho yahisemo bwa mbere ko ashaka kuba umwanditsi[8].

Uburezi[hindura | hindura inkomoko]

Aidoo yize amashuri yisumbuye ya Wesley Girls i Cape Coast, kuva 1961 kugeza 1964[9]. Amashuri yisumbuye, yiyandikishije muri kaminuza ya Gana, muri Legon aho yakuye impamyabumenyi ya Bachelor of Arts mu Cyongereza ndetse yandika n'ikinamico ye ya mbere yise “Dilemma of Ghost”, mu 1964. [10] Ikinamico yasohowe na Longman umwaka wakurikiyeho, bituma Aidoo aba umukinnyi wa mbere w’amakinamico wo muri Afurika. [11]

Filime[hindura | hindura inkomoko]

Niwe filime ya documentaire ya 2014, Ubuhanzi bwa Ama Ata Aidoo, yakozwe na Yaba Badoe . [12] [13] [14]

Inyandiko[hindura | hindura inkomoko]

Ikinamico ya Aidoo irimo The Dilemma of Ghost, yakorewe i Legon mu 1964 (yatangajwe bwa mbere 1965) na Pittsburgh mu 1988, na Anowa, yasohowe mu 1971 ikorerwa i Londres mu 1991[15].

references[hindura | hindura inkomoko]

  1. https://www.britannica.com/biography/Ama-Ata-Aidoo
  2. https://literarymama.com/articles/departments/2016/02/a-profile-of-ama-ata-aidoo-draft
  3. https://newafricanmagazine.com/3015/
  4. https://www.thriftbooks.com/a/ama-ata-aidoo/210811/
  5. https://www.researchgate.net/publication/39435002_An_interview_with_Ama_Ata_Aidoo_'I_learnt_my_first_feminist_lessons_in_Africa'
  6. https://www.bbc.co.uk/worldservice/arts/features/womenwriters/aidoo_life.shtml
  7. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1080/03064229008534948
  8. https://www.bookishsanta.com/blogs/booklings-world/books-ama-ata-aidoo
  9. https://digitalcommons.unl.edu/unpresssamples/375/
  10. "Ama Ata Aidoo", Encyclopædia Britannica.
  11. https://www.degruyter.com/document/doi/10.18574/9781479822607-004/html
  12. https://www.ghanaweb.com/person/Ama-Atta-Aidoo-127
  13. Beti Ellerson, "Yaba Badoe talks about the documentary film project 'The Art of Ama Ata Aidoo'", African Women in Cinema, December 2013.
  14. Shakira Chambas and Sionne Neely, "The Art of AMA ATA AIDOO: Documentary Film Launch", African Women’s Development Fund, 26 September 2014.
  15. https://web.archive.org/web/20211112134654/https://www.kweli.tv/programs/the-art-of-ama-ata-aidoo?locale=en#:~:text=The%20Art%20of%20Ama%20Ata%20Aidoo%20explores%20the%20artistic%20contribution,fascinating%20insight%20into%20her%20life.