Umugezi wa Akagera

Kubijyanye na Wikipedia
(Bisubijwe kuva kuri Umungezi wa akagera)
akagera

Urizi rwa kagera ruzwi kwizi rya Alexandra nile[1], Ni uruzi rwo muri Afurika y'Iburasirazuba[2], rukaba rugize igice cy'imigezi yo hejuru ya Nile kandi rutwara amazi ava mu masoko ya kure cyane. Uburebure bwa kilometero 597 (371 mi) uhereye ku nkomoko yayo iherereye mu kiyaga cya Rweru mu Rwanda.

Aho unyura[hindura | hindura inkomoko]

Akagera

Igice cy'umugezi witwa Kagera gitangirira mu Burundi[3], gitemba kiva mu kiyaga cya Rweru. Kuva ku kiyaga, gitemba iburasirazuba[4] ugana ku Rwanda-Burundi na Rwanda-Tanzaniya kugera mu masangano n'umugezi wa Ruvubu. Amazi ya Kagera rero atangwa ninzuzi ebyiri nini[5], Nyabarongo yu Rwanda, igaburira ikiyaga cya Rweru, na Ruvubu yo mu Burundi. Ntibizwi muri izi nzuzi zombi zigaburira ni ndende bityo rero isoko yanyuma ya Nili. Kuva aho ihurira, Kagera itembera mu majyaruguru ku mupaka wa Rwanda na Tanzaniya, hejuru y’isumo rya Rusumo no muri Parike ya Akagera. Ihita ifata iburasirazuba, ikurikira umupaka wa Tanzania [6]na Uganda hanyuma ikisuka mu kiyaga cya Victoria muri Uganda. Mu 1898, Richard Kandt yavumbuye inkomoko ya Kagera.[7]Uruzi rwagaragaye cyane mu mateka y'ibihugu runyuramo, cyane cyane u Rwanda. Mu 1894, Umudage Gustav Adolf von Götzen[8] yambutse Kagera ku isoko ya Rusumo, atangira igihe cy'abakoloni b'u Rwanda; no mu 1916, mu Ntambara ya Mbere y'Isi Yose, Ababiligi batsinze Abadage, binjira mu Rwanda mu nzira imwe. Uruzi rwamenyekanye cyane mu 1994 kubera gutwara imirambo yavuye muri jenoside yo mu Rwanda mu kiyaga cya Victoria, bituma hamenyekana ko ibintu byihutirwa mu turere twa Uganda, aho imirambo yaje kugaragara

Icyo wa menya[hindura | hindura inkomoko]

Kagera yazamutse[9] mu Burundi yinjira mu kiyaga cya Victoria. Nicyo kinini cyinjira mu kiyaga[10], gitanga hafi metero kibe 6.4 z'amazi ku mwaka (hafi 28 ku ijana by'ikiyaga gisohoka). Kagera ikorwa no guhurira kwa Ruvuvu na Nyabarongo, hafi y’amajyaruguru y’ikiyaga cya Tanganyika. Igizwe n'ibice by'Uburundi[11] - Tanzaniya, u Rwanda - Tanzaniya, u Burundi - u Rwanda, na Tanzaniya - Uganda. Yitiriye izina rya Parike y'igihugu ya Akagera mu majyaruguru y'u Rwanda, ndetse no mu karere ka Kagera muri Tanzaniya. Ku ruzi hari Isumo rya Rusumo, ahantu h'ingenzi kwambukiranya u Rwanda na Tanzaniya. Ni hafi y'umujyi wa Rusumo.

Jenoside[hindura | hindura inkomoko]

Muri jenoside yo mu Rwanda yo mu 1994 akagera ka koreshwaga mu guta imirambo kuko ibihumbi by'abatutsi bo mu rwego rwa politiki biciwe ku nkombe z'umugezi. Uruzi rwanganaga imirambo yiciwe mu kiyaga cya Victoria muri uganda.

Reba[hindura | hindura inkomoko]

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Kagera_River
  2. https://rwandaecocompany.com/akagera-river/
  3. https://rwandaecocompany.com/akagera-river/
  4. https://africangreatlakesinform.org/project/kagera-river-basin-management-project
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/Kagera_River
  6. https://www.britannica.com/place/Kagera-River
  7. https://en.wikipedia.org/wiki/Kagera_River
  8. https://www.definitions.net/definition/kagera+river
  9. https://www.researchgate.net/figure/Kagera-River-Basin-location_fig1_281396462
  10. https://en.wikipedia.org/wiki/Kagera_River
  11. https://mapcarta.com/13233220